Większość dzieci rodzi się z niebieskim lub wręcz granatowym kolorem oczu. W ciągu pierwszego roku życia dziecka możesz zauważyć, że oczy nabierają innego odcienia lub wręcz koloru. Warto wiedzieć jak zmienia się koloru oczu u dzieci, w jakim czasie przebiega i jak na kolor oczu wpływają geny.
Kolorowa część oka wokół źrenicy nazywana jest tęczówką. Posiada ona dwie warstwy, które odpowiadają za barwę oka. Przednia warstwa to tzw. stroma, jest odpowiedzialna za niebieski, zielony, orzechowy lub brązowy odcień twoich oczu. Co ciekawe tylna warstwa odpowiada jedynie za brązowy pigment. Co to za rodzaj pigmentu? To dobrze znana wszystkim melanina, a raczej melaniny. Oczy, podobnie jak skóra czy włosy, zawierają melaniny, które uwalniają komórki zwane melanocytami. Tak naprawdę to ilość melanocytów odpowiada za unikalny kolor oczu Twojego dziecka, natomiast melanina chroni przed szkodliwym działaniem promieniowania UV ze słońca. Kolor oczu zależy od ilości pigmentu w tęczówce. Niebieskie oczy mają tego pigmentu najmniej, a brązowe najwięcej. Kiedy kolor oczu dziecka przestaje się zmieniać? Potrzeba czasu, aby rozwinąć melanocyty, które wytworzą pigment. Kolor oczu Twojego dziecka zacznie się zmieniać w ciągu pierwszego roku życia, a najgwałtowniejszy zmiany będą najprawdopodobniej zachodziły od 6-stego do 9-tego miesiąca. Badania wykazały, że oczy większości dzieci przestają zmieniać kolor w wieku około 6 lat. Ale uwaga, u około 15% ludzi zmiany w kolorze oczu zachodzą przez całe życie. Nie ma więc jednoznacznej reguły i ustalonego czasu zakończenia zmian.
Co tak naprawdę determinuje kolor oczu? Przez wiele lat uważano i uczono nas, że niebieski kolor oczu dziedziczy się w sposób recesywny, a ciemny w sposób dominujący. Jak się jednak okazało, wpływ na kolor oczu to nie tylko dwa geny (OCA2 i HERC2) i samo spojrzenie w oczy rodziców nie wystarcza. W świetle ostatnich badań zidentyfikowano kilkanaście genów, które mają wpływ na kolor oczu, skóry oraz włosów. Na podstawie spojrzenia, jak również badań genetycznych, można jedynie przewidzieć prawdopodobieństwo jakiegoś koloru u potomka. Może się więc zdarzyć, że pomimo niebieskiego koloru oczu, maluch będzie miał oczy brązowe. Jeśli chcecie, skorzystajcie z kalkulatorów koloru oczu, jeśli wprowadzicie w nie również kolory oczu dziadków jest szansa, że traficie:) Najpopularniejszą skalą klasyfikującą kolor oczu jest skala Martina-Schulza, a na jej podstawie opracowano kilka innych skal. W znacznym uproszczeniu oczy dzielimy na:
- brązowe – szacuje się, że ten kolor posiada od 50% do 79%. Według ustaleń naukowców, kiedyś wszyscy ludzie mieli brązowe oczy. Brązowe oczy mogą być pigmentowane do tego stopnia, że wydają się czarne. Badania sugerują, że osoby o brązowych oczach są narażone na większe ryzyko wystąpienia zaćmy niż osoby o niebieskich oczach.
- niebieskie – występują u zaledwie 8-10% populacji. Wszystkie osoby o niebieskich oczach mają mutację genetyczną, której początki szacuje się na od 6 000 do 10 000 lat. Niebieskie oczy mają też tendencję do większej wrażliwości na światło.
- zielone – Zielone oczy są rzadkie: ma je tylko około 2% ludzi. Zabarwienie pochodzi nie tylko z pigmentacji, ale z unikalnego sposobu, w jaki światło rozprasza się w oku. Podobnie jak w przypadku oczu niebieskich, osoby z zielonymi oczami mogą być również bardziej wrażliwe na światło.
Oczy dziecka i zmiany kolorów należy obserwować, ponieważ niektóre zmiany mogą być wskazówką nieprawidłowości. Warto zwrócić uwagę na przebarwienia i plamki na tęczówkach, jak również zmianę koloru jednego z oczu. Heterochromia, czyli różnica koloru jednego oka jest niezwykle rzadka (około 1% populacji), może jednak wskazywać na schorzenia takie jak choroba Hirschprunga. Bez obaw, sama heterochromia nie jest w żaden sposób niebezpieczna i nie niesie za sobą żadnych następstw. Przede wszystkim pamiętajcie o tym, że o wzrok dziecka trzeba dbać i poddawać regularnej kontroli.
